24/04/2024
Trần Minh Quân
Andrographis paniculata (chirette verte) – Xuyên tâm liên
Xuyên Tâm Liên, tên có lẽ thật xa lạ với những người di tản tháng 4-1975 và cả những người vượt biên tìm Tự do trong những năm 1975-78 ? nhưng rất quen thuộc với những người không thể ra đi và các người.. bị tù tập trung cải tạo !
Nhân tháng 4-2024, Trần Minh Quân nhận được một bài do một thân hữu Cựu Sinh viên Công Giáo Sài Gòn chuyển cho đọc.. Bài có tựa đề “Thảo dược độc hại“, trong bài có nêu tên 3 loại Trà “tuyệt đối không dùng”.. trong đó có loại Trà Xuyên Tâm Liên (XTL)
Bài báo viết : Xuyên tâm liên có độc tố phá vỡ các tế bào não, tâm, thận.. và
“Sau một thời gian Xuyên tâm liên cướp đi cuộc sống không biết bao nhiêu người ?
Những lời vô căn cứ này gây.. nỗi oan cho Xuyên tâm liên ! Bài Thảo Dược Độc hại này cũng được phổ biến rộng trên cả các Diễn Đàn chuyên môn ( về Y Dược), và được kèm theo trong Bài viết của BS Trần văn Sáng về Trà Đinh… Bài cũng viện dẫn những lời của BS Trần Đại Sỹ .. nhưng lại là những phát biểu về Bệnh Tiểu đường..(?)
Trong những năm 1981-87, Trần Minh Quân có dịp được ‘học hỏi thực tế‘ về Cao trào Xuyên Tâm Liên’ nên xin phép được ghi lại vài cảm nghĩ..mong giải oan cho Xuyên tâm Liên, từng được các BS kẹt lại tại CHXHCNVN đặt là ‘Xuýt-ta-mi-xin’ trị bá bệnh của nền y học đỉnh cao trí tuệ, uống từng ‘vốc’ , không bổ bề dọc cũng bổ bề ngang..
Sau khi được các Lương Y (?) từ miền Bắc ‘giải phóng Saigon’ Viện Y Dược Học Dân Tộc’ tiếp quản Clinique Dung Anh trên đường Công Lý , phổ biến cách chữa tri bằng ‘nam dược’.. trị bệnh bằng thảo dược, bốc thuốc và sắc thuốc ngay cạnh giường bệnh.. Kết quả trị liệu không biết ra sao nhưng sau đó là có các bài ‘giảng về XTL. Trong giai đoạn bị phong tỏa kinh tế, nguyên liệu Tây dược cạn dần và người dân không còn thuốc chữa bệnh nên có cao trào XTL, cao Ác ti sô…
Tổ chức Y tế tại SG lập ra các BV Quận Huyện, cùng Cửa Hàng Dược Quận-Huyện, hầu như phải tự túc về thuốc,, (chỉ một lượng nhỏ được ‘rót’ từ tuyến Thành phố, phần nhiều dành cho cán bộ..).. Mỗi quận có một Xưởng Dược riêng.. tự tìm cách.. chế thuốc theo khả năng của các Dược sĩ Quận.. và đa số là xirô, ống uống at-ti-sô..và dĩ nhiên là.. viên măng cụt, viên chiêu liêu và nhất là viên.. XTL.
Xuyên tâm liên làm thuốc
Phong trào..’Ba lợi ích’ .. giải phóng kinh doanh, Quận-Huyện tự kinh doanh và tự chế thuốc vừa dùng trị bệnh cho dân trong quận, vừa bán để kiếm lời, chia thêm thu nhập cho nhân viên Y tế..
Và đây là Cao trào Xuyên tâm Liên vối các dạng ‘tân dược’, đơn giản nhất là Viên nén = Comprimé (Tablet), kỹ thuật cao hơn là Viên bọc đường (Dragées= Sugar coated)..
Quy trình sản xuất tuy được viết ra.. nhưng tạm bợ và lỏng lẻo, không tiêu chuẩn, kiểm tra dược liệu… Liều uống hiệu nghiệm không thể xác định vì không định lượng hoạt chất. Một chuyện khá khôi hài là.. Viện XTL của Quận ‘A’ không giống Quận ‘B’ .. Hoạt chất nhiều hay ít là do hên-xui . Lá xuyên tâm liên chỉ nghiền nát, trộn hổ (amidon) làm chất dính (binding gum).. đem dập thành viên, miễn sao đủ cứng (tùy tài của Dược sĩ ) là.. OK.
Tránh trách nhiệm thì đem cho chuột bạch uống, lượng tối đa 20-30 viên, 24 giờ sau.. chuột không chết là an toàn.. đem bán !
Như thế .. KHÔNG có vụ XTL gây tử vong..!
(Một nguy cơ có thẻ xảy ra là XTL trồng đại trà.. tưới phân Bắc’ mang theo mầm bệnh như trứng giun sán)
Nhưng XTL có thật sự trị bệnh không?
Tập sách The Review of Natural Products (Facts & Comparisons), tài liệu tra cứu của Giới Y-Dược Mỹ, trang 56, Danh mục Andrographis có ghi (tóm lược)
“..Andrographis đã được dùng để trị các bệnh về gan và nóng sốt, chống sưng và kích ứng Hệ miễn nhiễm trong các thử nghiệm lâm sàng. Trích tinh Andrographis đã được thử nghiệm như chất kích ứng miễn nhiễm trong các bệnh về hô hấp.. Về ung thư. Tiềm năng trị ung thư cũng đang được nghiên cứu..”
Xin ghi một số nghiên cứu khoa học đã được công bố trên National Library of Medicine (PubMed) của Chính Phủ Mỹ :
PubMed hiện có 1210 bài nghiên cứu về chủ đề Xuyên tâm Liên.
Trần Minh Quân xin ghi vài bài đang chú ý, có thể dùng tham khảo
- Về đặc tính trị liệu và hoạt chất của Xuyên Tâm Liên:
https://pubmed.ncbi.nlm.gov/30040451
- Về đặc tính thực vật, dược lý và cách sử dụng truyền thống dân gian.
https://pubmed.ncbi.nlm.gov/33831465
- Xuyên tâm liên trị..ung thư ? :
https://pubmed.ncbi.nlm.gov/36740794
- Xuyên tâm liên.. trị ho và bệnh đường hô hấp..
https://pubmed.ncbi.nlm.gov/14748896
Xuyên Tâm Liên là một cây thuốc rất quan trọng trong Dược học Ấn (Ayurvedic) và được Bộ Y tế Ấn chính thức ghi trong: Chế dược thư Quốc gia Indian Pharmacopoeia IP (2018) và Ayurvedic Pharmacopoeia of India… xác nhận là Dược thảo có giá trị trị bệnh tại Ấn.. và các cách thức kiểm nghiệm vị thuốc này.
Multi-targeting Andrographolide and its Natural Analogs as Potential Therapeutic Agents |
Tại Trung Hoa: XTL được ghi trong Pharmacopoeia of the People’s Republic ofChina (2015). Các dạng sử dụng andrographolide tablets, drop-pill và capsule; dùng trị đau họng, sưng trong miệng và đau lưỡi.. giải độc ?
Xuyên tâm liên có độc ? gây chết người ?
Bài viết “Thảo dược độc hại” ghi “Xuyên tâm liên có độc tố gây.. chết người ‘?
Bài không ghi rõ tên của độc tố, chỉ ghi là độc tố ‘phá vỡ tế bào.. óc ?
Theo The Review of Natural Products thì hoạt chất chính của XTL là một diterpene lactone andrographolide và còn các diterpene glycoside khác và một số flavone.
Lượng Andrographolide trong lá XTL, trung bình khoảng 7%
Về độc tính: Liều gây độc cấp tính của andrographolide là; thử tại chuột, đựơc tính là trên 40g/ kg cơ thể. Người nặng 50kg sẽ cần, uống một lúc, 2000g hay 2kg andrographolide. Muốn bị ngộ độc cấp tính phải dùng.. 28kg lá XTL (?!)
WebMd có ghi các phản ứng phụ của XTL khi dùng dạng uống.
- An toàn khi dùng liều 340mg/ ngày.. trong thời gian 12 tháng.
- Có thể gây tiêu chảy, sổ mũi, mệt mỏi.
Một nghiên cứu thú vị tại Thái Lan về độc tính của ‘cao trích bằng ethanol = leaf extract’ XTL thử trên chuột với các liều 0, 300, 2000 và 5000 mg/kg cho uống liên tục trong 14 ngày.. và không có chuột nào.. bị chết ?
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31193040
- Xuyên Tâm Liên tại Mỹ
Xuyên Tâm Liên bị ‘chê’ tại Việt Nam nhưng lại là một ‘Thành phẩm hỗ trợ sức khỏe (Health Supplement ) như Nghệ, glucosamine được bán tại các Cửa hàng Health Food.
Thành phẩm Andrographis Extract được bán dưới các dạng viên nang chứa 400, 1000mg và cao hơn nữa 8000mg hoạt chất; ngoài ra còn có dạng bột.
Tiêu chuẩn được đặt ra là Lá XTL sử dụng trong trong thành phẩm phải chứa 10% andrographolide..
Được ghi là ‘hỗ trợ sức khỏe’ trong các trường hợp rối loạn tiêu hóa, tim mạch và hệ tiết niệu; hỗ trợ gan và tăng cường Hệ Miễn nhiễm..
Ghi thêm :
Wikipedia có tài liệu về XTL dưới danh mục Green chiretta (chirette verte), Andrographis paniculata.
https://en.wikipedia.org/wiki/Andrographis_paniculata
Trần Minh Quân 4/2023
Nguồn: Cảm ơn Mr. TL chuyển
dòng sông cũ 